1. Ταυτότητα
ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Nεα Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
Πολυσημία της λέξης
Διάρκεια: 2 ώρες
Ομάδες εργασίας: 4
Διδάσκουσα: Πεδούλη Αλεξάνδρα
Μέσα - εξοπλισμός
Εργαστήριο πληροφορικής, φυλλομετρητής, εργαλεία google, προβολικό μηχάνημα, φορητός υπολογιστής.
Προϋποθέσεις
Βασική προϋπόθεση είναι η εξοικείωση των μαθητών και του διδάσκοντα με τα εργαλεία google και τη χρήση των ηλεκτρονικών λεξικών και των εργαλείων της Πύλης για την ελληνική γλώσσα.
2. Μέθοδος: ομαδοσυνεργατική, διερευνητική και ανακαλυπτική μάθηση.
Σύμφωνα με τις θεωρίες του εποικοδομισμού (Piaget), η μάθηση δε μεταδίδεται αλλά είναι μία διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης. Ο κάθε μαθητής κατασκευάζει τη γνώση με το δικό του τρόπο, ενεργητικά και δεν αποτελεί έναν παθητικό υποδοχέα πληροφοριών και γνώσεων.
Η ιδέα της σταδιακής ανακάλυψης της γνώσης (Bruner) μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό κίνητρο για το μαθητή, τον οποίο ο εκπαιδευτικός μπορεί να βοηθήσει ή και να καθοδηγήσει (καθοδηγούμενη ανακάλυψη) αφού έχει το ρόλο του εμψυχωτή, του διευκολυντή και του καθοδηγητή στη διαδικασία της ανακάλυψης.
Τέλος, σύμφωνα με τις κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις για τη μάθηση (Vygotsky,Doise - Mygny και Wegner), ο κοινωνιοπολιτισμικός παράγοντας παίζει έναν ουσιώδη ρόλο στη μάθηση αφού η μάθηση σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές συντελείται μέσα σε συγκεκριμένα πολιτισμικά πλαίσια και ουσιαστικά δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του ατόμου με άλλα άτομα, σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις και μέσω της υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων(activities).
3. Στόχοι
η εξοικείωση των μαθητών με τα νέα ψηφιακά μέσα πρακτικής γραμματισμού.
η αξιοποίηση καινοτόμων γλωσσοδιδακτικών περιβαλλόντων για τον εκσυγχρονισμό της γλωσσικής διδασκαλίας,την καλλιέργεια της ικανότητας για κριτική επεξεργασία διαφόρων ειδών κειμένων και την απόκτηση μεταγνωστικών δεξιοτήτων.
Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές ότι οι λέξεις έχουν πολλές σημασίες και ότι ο φυσικός ομιλητής της γλώσσας καταλαβαίνει τη σημασία που έχει κάθε φορά μία λέξη από τα συμφραζόμενα και την εικόνα.
Να εξασκηθούν στη σωστή χρήση των λέξεων μέσα στο λόγο παράγοντας δικό τους κείμενο.
Να αντιληφθούν ότι κάποια κειμενικά είδη(αφίσα, διαφήμιση, κόμικ) αξιοποιούν στο έπακρο την πολυσημία της λέξης, ενώ αντίθετα ο επιστημονικός λόγος είναι ιδιαίτερα ακριβής στους όρους που χρησιμοποιεί.
Παρουσίαση
1η ώρα
Προβάλλονται ή δίνονται φωτοτυπημένα στους μαθητές τα παρακάτω κειμενικά είδη. Η διδάσκουσα χρησιμοποιεί τις παρακάτω ερωτήσεις.
εικόνα 1
1)Ποιο κειμενικό είδος παρουσιάζεται;
2)Ποια είναι η σημασία της λέξης “θηρίο”; Ποια άλλη σημασία της λέξης γνωρίζετε;
3) Αν κρύψετε την εικόνα από το κείμενο θα σας ήταν κατανοητό και γιατί;
εικόνα 2
1)Ποιο κειμενικό είδος παρουσιάζεται;
2)Ποια λέξη κυριαρχεί;
3)Ποια είναι η σημασία της;
4)Ποιος είναι ο ρόλος της εικόνας;
εικόνα 3,4,5
1)Ποιο κειμενικό είδος παρουσιάζεται;
2)Γιατί μας προκαλούν το γέλιο οι παρακάτω ιστοριούλες;
2)Ποια λέξη φαίνεται ότι έχει πολλές σημασίες σε κάθε μια από τις παρακάτω ιστορίες;
3 4 5
Στη συνέχεια η διδάσκουσα προτρέπει τους μαθητές να σκεφτούν λέξεις της νέας ελληνικής που παρουσιάζουν πολυσημία και με αυτές να δημιουργήσουν προφορικά προτάσεις.
2η ώρα
Οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες και εργάζονται στο εργαστήριο πληροφορικής.
1η ομάδα- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σας δίνονται οι παρακάτω λέξεις: γλώσσα, ποντίκι, λόγος.
α)να βρείτε τη σημασία της λέξης.
β)να αναζητήσετε παραδείγματα της χρήσης της χρησιμοποιώντας τα σώματα κειμένων.
γ)να επιλέξετε κάποια παραδείγματα που αναδεικνύουν την ξεχωριστή σημασία που έχει κάθε φορά η λέξη και να τα συγκεντρώσετε σε ένα έγγραφο google που θα δημιουργήσετε με την ομάδα σας.
δ)να καταγράψετε τα κειμενικά είδη από τα οποία αντλήσατε τα παραδείγματά σας.
ε)σε ποιο/ποια κειμενικό/ά είδη πιστεύετε τελικά ότι χρησιμοποιείται περισσότερο η πολυσημία της λέξης;(να λάβετε υπόψη σας και τα κειμενικά είδη που συζητήσαμε την προηγούμενη ώρα)
2η ομάδα- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σας δίνονται οι παρακάτω λέξεις: παράθυρο, ουρά, όργανο
α)να βρείτε τη σημασία της λέξης.
β)να αναζητήσετε παραδείγματα της χρήσης της χρησιμοποιώντας τα σώματα κειμένων.
γ)να επιλέξετε κάποια παραδείγματα που αναδεικνύουν την ξεχωριστή σημασία που έχει κάθε φορά η λέξη και να τα συγκεντρώσετε σε ένα έγγραφο google που θα δημιουργήσετε με την ομάδα σας.
δ)να καταγράψετε τα κειμενικά είδη από τα οποία αντλήσατε τα παραδείγματά σας.
ε)σε ποιο/ποια κειμενικό/ά είδη πιστεύετε τελικά ότι χρησιμοποιείται περισσότερο η πολυσημία της λέξης;(να λάβετε υπόψη σας και τα κειμενικά είδη που συζητήσαμε την προηγούμενη ώρα)
3η ομάδα- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σας δίνονται οι παρακάτω λέξεις: εξετάσεις, πίνακας, κλίμα
α)να βρείτε τη σημασία της λέξης.
β)να αναζητήσετε παραδείγματα της χρήσης της χρησιμοποιώντας τα σώματα κειμένων.
γ)να επιλέξετε κάποια παραδείγματα που αναδεικνύουν την ξεχωριστή σημασία που έχει κάθε φορά η λέξη και να τα συγκεντρώσετε σε ένα έγγραφο google που θα δημιουργήσετε με την ομάδα σας.
δ)να καταγράψετε τα κειμενικά είδη από τα οποία αντλήσατε τα παραδείγματά σας.
ε)σε ποιο/ποια κειμενικό/ά είδη πιστεύετε τελικά ότι χρησιμοποιείται περισσότερο η πολυσημία της λέξης;(να λάβετε υπόψη σας και τα κειμενικά είδη που συζητήσαμε την προηγούμενη ώρα)
4η ομάδα- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σας δίνονται οι παρακάτω λέξεις: στρώμα, γράμμα, εγκέφαλος
α)να βρείτε τη σημασία των λέξεων.
β)να αναζητήσετε παραδείγματα της χρήσης της χρησιμοποιώντας τα σώματα κειμένων.
γ)να επιλέξετε κάποια παραδείγματα που αναδεικνύουν την ξεχωριστή σημασία που έχει κάθε φορά η λέξη και να τα συγκεντρώσετε σε ένα έγγραφο google που θα δημιουργήσετε με την ομάδα σας.
δ)να καταγράψετε τα κειμενικά είδη από τα οποία αντλήσατε τα παραδείγματά σας.
ε)σε ποιο/ποια κειμενικό/ά είδη πιστεύετε τελικά ότι χρησιμοποιείται περισσότερο η πολυσημία της λέξης;(να λάβετε υπόψη σας και τα κειμενικά είδη που συζητήσαμε την προηγούμενη ώρα)
Οι μαθητές ολοκληρώνουν τα φύλλα εργασίας και τα παρουσιάζουν στις υπόλοιπες ομάδες και με τη βοήθεια της διδάσκουσας συγκεντρώνουν τα συμπεράσματά τους σχετικά με την πολυσημία των λέξεων. Ως εργασία για το σπίτι ζητείται από τους μαθητές να σχηματίσουν γραπτά προτάσεις με τις λέξεις των άλλων ομάδων έτσι ώστε να αναδεικνύουν την ξεχωριστή σημασία που έχει κάθε φορά η λέξη.
12/12/14. .....και χωρίς αντιρρήσεις!!!
